Oostende

Syrië Fragment uit de getuigenis van een Syrische arts afgelegd op 23 juni over de folteringen in het detentiecentrum “filiaal 251” of het zogenaamde filiaal al KHatib op het proces van Anwar Raslan in Koblenz Duitsland.

Rond juni 2012 kwamen verschillende gewapende leden van de al-Khatib tak naar het Rode Halve Maan Ziekenhuis. Zij spraken met het hoofd van de afdeling, en er werd overeengekomen dat het ziekenhuis een medisch team naar het detentiecentrum zou sturen wanneer dat nodig was om er “patiënten” te behandelen. Tegen half augustus kwamen de bezoeken één tot twee keer per week.

Bij ons eerste bezoek waren we volkomen verbijsterd, wat we die dag zagen ging alles te boven wat we als artsen hebben bestudeerd, het was ongelooflijk”. De medische delegatie begaf zich naar het filiaal van al-Khatib onder toezicht van de leden, die de artsen vertelden waar zij naar binnen moesten gaan en hoe zij moesten handelen. De officieren legden de artsen uit dat zij niet bang moesten zijn voor wat zij te zien zouden krijgen, dat het verboden is met de arrestanten te praten, behalve over hun ziekten en verwondingen, maar zonder naar de oorzaak te vragen. Als een arts bijvoorbeeld aan een gedetineerde vroeg waarom hij zijn hand niet kon bewegen en de gedetineerde antwoordde dat dit het gevolg was van foltering, werd hij onmiddellijk geslagen door een van de officieren.

De dokter kon de geluiden van marteling horen, maar hij zag geen martelingsproces. Hij beschreef wat hij persoonlijk heeft gezien en behandeld in de kelder van al-Khatib’s filiaal, en zei: “De verwondingen waren voornamelijk steenpuisten, abcessen en wonden aan de handen en voeten, alsmede kneuzingen op sommige delen van het lichaam. De ledematen van sommige mensen waren opgezwollen tot vijf keer de werkelijke grootte van de hand of voet, sommige voetwonden waren open en er werden ook breuken waargenomen. Aanvankelijk dachten wij, als artsen, dat wat deze gedetineerden was overkomen het gevolg was van eerdere gevechten of militaire confrontaties, maar sommige gedetineerden begonnen tegen ons te praten: “Wij worden hier gemarteld, help ons alstublieft! De gevallen die we daar zagen, zagen we nooit in het ziekenhuis. Ik zag chronische ziekten zoals diabetes en hypertensie bij zeer jonge gedetineerden, deze ziekten houden verband met de omstandigheden waarin zij werden geplaatst: zeer groot aantal gedetineerden in een kleine cel, geen zonlicht en geen gezonde lucht, langdurige opsluiting, en martelingen, die ik zelf heb gezien.

Ik heb eens de arm van een gedetineerde onderzocht die gezwollen was, we hebben hem behandeld met een incisie in de hand om de pus te verwijderen, we hebben ongeveer 10 liter verwijderd. Wij zagen gedetineerden waarvan de lichamen leken op de foto’s van de deserteur Caesar! “De dokters, waren niet vrij om te beslissen wie naar het hospitaal moest overgebracht worden, het waren de officieren die dat beslisten. Wij mochten zelfs niet bepalen hoeveel medicijnen aan de gevangenen gegeven moesten worden. Het sterftecijfer van de zieken was ongeveer 50%!

Wat de lichamen betreft, bestond de rol van de arts erin deze te onderzoeken en de dood vast te stellen zonder de oorzaak te bepalen, zoals een forensisch arts doet, zodat niet werd verklaard dat de voornaamste doodsoorzaak foltering was. De getuige verklaart dat hij tijdens de eerste maand van zijn werk in het filiaal van al-Khatib een tiental lijken heeft gezien. Het eerste sterfgeval waarvan hij getuige was, was in de gevangenis ten gevolge van nierfalen, waarna er vele sterfgevallen volgden ten gevolge van chronische ziekten, bloedvergiftiging of ondervoeding. Wat de lijken betreft, weet de getuige niet wat de tak ermee gedaan heeft, hij weet wel dat zij nooit in het lijkenhuis van het ziekenhuis zijn gelegd, maar door de leden van de tak al-Khatib naar een hem onbekende bestemming zijn gebracht. Over het aantal mensen dat tussen juli en september 2012 is behandeld, antwoordt de getuige dat hij ongeveer 200 gedetineerden heeft behandeld, van wie er 100 zijn overleden.

Op de vraag “Hebt u de mogelijkheid om uw werk te verlaten?” antwoordt de getuige: “Toen ik bij de Rode Halve Maan begon te werken, was alles in orde, totdat we naar het filiaal van Al-Khatib werden geroepen. Wat er in deze tak gebeurt, is niet normaal voor mensen of zieken. Dit is de situatie in Syrië sinds vijftig jaar, niemand kan spreken, we zijn allemaal bang. We probeerden de patiënten zoveel mogelijk te helpen, maar we durfden zelfs niet met onze familie te praten. Op een keer vroeg de arts van de Rode Halve Maan ons: “Wat kunnen we veranderen? Niets, je hebt het met je eigen ogen gezien, wat niet veranderd is, zal nu ook niet veranderen! Onze verantwoordelijkheid was om de zieken te helpen en dat deden we. Een van mijn professoren aan de medische faculteit van de universiteit van Aleppo werd gearresteerd door een van de veiligheidstroepen die losgeld eiste voor zijn vrijlating, en omdat de familie niet betaalde, werd hij vermoord, zijn hoofd werd van zijn lichaam gescheiden en op straat gegooid…

Firas Kontar op Facebook

Ik schreef een lange draad over #Syrië een jaar geleden voor de 20e verjaardag van haar officiële metamorfose in een erfelijke republiek – zal het hierna RT.

Sindsdien is er niets veranderd aan de basisproblemen, maar recente ontwikkelingen zouden je anders doen denken. /1

Bashar Assad beweert dat hij “herkozen” is – hoewel hij in de eerste plaats nooit verkozen was. Als je ook maar een beetje bekend bent met Syrië, weet je dat er geen verkiezingen zijn geweest sinds de militaire coup van de Baath in 1963. De schijnvertoning is alleen maar erger geworden met de Assads. /2

Intussen lijkt normalisatie met het meest moorddadige regime van de 21e eeuw een rage te worden. Verschillende landen flirten openlijk met de genocidale maniak en plagen hem met het vooruitzicht hun ambassades in Damascus te heropenen op het niveau van zaakgelastigde … voor nu. /3

Sommige Europeanen doen nu alsof alles goed is in Syrië, zodat ze Syriërs terug kunnen sturen. Met een naoorlogs verhaal dat Assad, Poetin en Khameini als muziek in de oren klinkt, vinden ze Damascus veilig genoeg voor doodsbange Syriërs die gevlucht zijn, maar niet veilig genoeg voor Deense diplomaten. /4

De Golfstaten, die de Syrische vluchtelingen nooit welkom hebben geheten, spelen openlijk open kaart met Bashar Assad. Breng hem terug naar de Arabische Liga, zeggen ze. Genoeg met die revolutionaire vrijheidsonzin, bidden ze. Amen aan dat, knikken andere autoritairen dichtbij en veraf. /5

Poetins bondgenoten hebben het allemaal naar hun zin en doen waar ze goed in zijn, want waarom niet? Burgervliegtuigen dwingen te landen en passagiers arresteren – die vervolgens grote samenzweringen “bekennen” op de Wit-Russische televisie – is nu een ding. Nieuwe precedenten. Wat kan er nog misgaan? /6

Toch kon de regering Biden niet minder geïnteresseerd zijn in Syrië of in de ravage die het regime in de regio en daarbuiten heeft aangericht. Niemand in DC heeft de memo gekregen dat wat in Syrië is gebeurd, niet in Syrië is gebeurd en ook niet in Syrië zal blijven; op dit punt, afgezien van de kwestie Iran, is Biden = Trump = Obama. /7

Het Iraanse regime wacht zijn tijd af, in afwachting van de nieuwe nucleaire deal en de bijkomende voordelen: elk risico dat het heeft genomen, elke investering die het heeft gedaan, heeft zijn vruchten afgeworpen. Hezbollah is oppermachtig, demografische manipulatie heeft Syrië voor altijd veranderd, en de invloed van de IRGC op Irak is ongeëvenaard. /8

De “internationale gemeenschap” beweert hulpeloosheid en klaagt over het Syrische lijden, maar de slager van Syrië – bewezen dader van chemische slachtpartijen, tapijt bombardementen, belegeringen, marteling, en vernietiger van ziekenhuizen – is toegetreden tot het dagelijks bestuur van de Wereldgezondheidsorganisatie. /9

7 jaar pech? De Syriërs hebben er 21 doorstaan onder Bashar Assad, maar krijgen nu te horen dat ze meer van hetzelfde moeten slikken nu het kwaadaardige narcisme van de genocidale maniak nieuwe duizelingwekkende hoogten bereikt. Die verdomde Syriërs geloven nog steeds dat ze een waardig leven verdienen. Stel je voor. /10

vertaling via Deepl

Rima Alaf
Vandaag 20 jaar geleden was ik in een kapsalon in Damascus toen een assistente ons haastig vertelde dat Hafez Assad was overleden. Wat ik in de daaropvolgende dagen en jaren zag en meemaakte, staat in mijn geheugen gegrift. Deze draad is slechts een glimp van het leven in #Syrië toen en de langzame afdaling in implosie. /1

Hafez begon in 1994 met de voorbereidingen voor zijn tweede zoon Bashar, toen Bassel, de oorspronkelijke erfgenaam, bij een auto-ongeluk om het leven kwam. Terwijl Bashar’s bliksemsnelle opkomst in het leger en vroege publieke optredens in de late jaren ’90 de mensen voorbereidden, was Hafez druk bezig met het zuiveren van het regime van potentiële mededingers. /2

Grote namen waar Syriërs bang voor waren geworden, van Hekmat Shehabi tot het gevreesde hoofd van de inlichtingendienst Ali Douba, werden officieel met pensioen gestuurd om ervoor te zorgen dat alleen de meest loyale en minst ambitieuze mannen zouden blijven. Bashar hoefde in latere jaren nooit te vechten tegen een “oude garde”, zoals sommige onwetende media beweerden. /3

Binnen een uur na de dood van Hafez hield het parlement een speciale zitting op televisie om de grondwet te wijzigen. In vijf minuten tijd werd de vereiste leeftijd voor het presidentschap verlaagd van 40 naar 34 jaar, de leeftijd van Bashar. We keken allemaal met stomheid geslagen toe: we hadden het verwacht, maar het was toch vernederend. /4

Toen Bassel stierf, dwong Hafez Assad het hele land om 40 dagen te sluiten en te rouwen. Dus toen Hafez stierf, gingen de Syriërs over op zelfbehoud: binnen een paar uur liepen de straten leeg en sloten de winkels, terwijl de mensen thuis aan de tv gekluisterd zaten om de ontwikkelingen te proberen te interpreteren. /5

Het bleek dat het Bashar niet kon schelen of mensen rouwden om “de eeuwige leider” zolang ze maar juichten om “de hoop” – de schattige moniker die zijn mensen verspreidden voor ons om te herhalen. Bashar was gespeend van emotie, zelfs luchthartig op de begrafenis, een beetje ondankbaar gezien zijn fikse erfenis. /6

De formaliteiten van Bashar’s “verkiezing” vonden de volgende maand plaats, en velen hadden gewild dat het verhaal zou eindigen met “en we leefden nog lang en gelukkig” … maar dat was niet zo. Om te beginnen verbleekte de persoonlijkheidscultus die onder Hafez werd opgelegd in vergelijking met wat Bashar eiste. /7

Hafez werd graag gevreesd, maar Bashar was wanhopig om bewonderd te worden. In de loop der jaren zette hij elke Syrische persoonlijkheid aan de kant die ook maar in de buurt kwam van populariteit of, God verhoede het, van de koning te overtreffen. Oude houten Baathistische dinosaurussen zijn niet voor niets nog steeds zijn belangrijkste ministers en adviseurs. /8

Om bewonderd te worden, streefde Bashar ernaar cool te zijn. De geruchten over werkethiek, liefde voor technologie en nederige houding, de vrouw, de woonvertrekken, de interviews, de cafés, de moderniteit, de posters die “tegen zijn wil” op magische wijze verschijnen – alles was bedoeld om te druipen van coolheid. /9

Voordat Hafez stierf, was ik een van de eerste paar duizend Syriërs die een mobiele telefoon kocht. Voor dat voorrecht betaalde ik, naast de kosten van de telefoon (illegaal om er een mee te nemen uit het buitenland) + diverse kosten, $1,200 aan Syriatel om alleen maar een nummer te hebben. Zo is Rami ook cool geworden. /10

Als portefeuillebeheerder van de Assad en Makhlouf clans, was Rami de meest zichtbare en machtigste “zakenman”. Maar alle kinderen van de Hafez-maatjes werden de nieuwe zakenmensen van het Bashar-tijdperk – niet dat dat een huzarenstukje is van ondernemerschap zonder dat er concurrentie is toegestaan. /11

De zogenaamde economische opening was niet meer dan een grillige kapitalistische vriendjeseconomie, zodat enkelen zich konden uitleven. Terwijl ze toekeken hoe de obscene rijkdom om hen heen toenam, kregen de Syriërs te maken met stijgende prijzen, afnemende middelen, een trieste huisvestingssituatie en een transportnachtmerrie. /12

Vanaf het begin beweerde Bashar dat de economie zou worden hervormd; als dit een hervorming was, stel je de rest dan eens voor. Er waren een paar particuliere banken, wat media, een paar particuliere scholen – geen van alle hadden ze effect op het leven van de gewone Syriërs. Op het politieke front, loze woorden. /13

Sommigen durfden Bashar’s bluf door te breken. In september 2000 ondertekenden 99 dappere Syrische intellectuelen een verklaring waarin zij hem vroegen de noodtoestand (die sinds 1963 van kracht was) op te heffen, politieke gevangenen vrij te laten, vrijheid van meningsuiting toe te staan … Als je Syrië kent, weet je waar dit toe leidt. /14

Syriërs hebben een decennium lang gewacht op deze fundamentele vrijheden en rechten, en hebben daar duur voor betaald. Terwijl Rami elke mogelijke cent die in Syrië werd verdiend of binnenkwam opschepte, pakte Bashar Syriërs op die hun stem durfden te verheffen en vulde hij de gevangenissen met gewetensgevangenen. /15

De Damascus Lente, zoals wij het noemen, veranderde snel in een Damascus Winter. Veel oude oppositieleden die de wereld in 2011 ontdekte, waren jarenlang gewetensgevangenen geweest – onder vader en daarna zoon – wegens “het verzwakken van het nationale sentiment”. Bashar uitdagen was verboden. /16

In het buitenland speelde Bashar staatsman met desastreus effect: hij gaf absurde interviews waarin hij pontificaal over wereldzaken sprak. Hij was een echte manusje-van-alles en ontkende moeizaam elke actie met de woorden “dat is niet logisch”. Hij wakkerde de VS aan door strijders naar Irak te sturen … /17

… hoewel hij tijdens zijn periode in de Veiligheidsraad voor resolutie 1441 stemde, waardoor de VS de unanimiteit kregen die ze zochten en de rechtvaardiging die ze nodig hadden om Irak een paar maanden later binnen te vallen (Bashar wil altijd gewild zijn, en als dat niet lukt, maakt hij problemen om op te vallen). /18

En dan was er Libanon, dat hij al sinds de dag dat hij zijn rijk erfde, aan het verknoeien was. In 2004 dwong hij het Libanese parlement om toenmalig president Emile Lahoud met 3 jaar te verlengen (ongrondwettelijk), en in februari 2005, met zijn steeds sterkere bondgenoot Hezbollah, … /19

… vermoordde hij Rafic Hariri, waarmee hij een opeenvolging van verdere moorden en omwentelingen in gang zette, en de gedwongen aftocht van Syrische soldaten die daar al sinds de jaren ’70 zaten. Toen dappere Syriërs het waagden zich achter hun Libanese collega’s te scharen, gooide hij hen opnieuw in de gevangenis. /20

De Syriërs keken toe hoe Libanese demonstranten Bashar publiekelijk beledigden, waardoor het regime voor het eerst aan het wankelen werd gebracht. Op dat moment verschenen de “menhebak” (we houden van je) posters en begon het regime het Syrisme (in feite Syria First) te propageren ter vervanging van het Baathistisch Arabisme. /21

Na de overhaaste aftocht uit Libanon beloofde Bashar de Syriërs dat er grote veranderingen op komst waren. We hielden onze adem niet in, maar toen hij vervolgens een congres van de Baath-partij bijeenriep (het eerste sinds 2000), durfden sommigen weer te hopen dat het regime eindelijk zijn lesje geleerd had. Stom van hen. /22

Het congres verklaarde dat de economie (officieel socialistisch voor het volk, kapitalistisch voor de heersende elite) voortaan bekend zou staan als een “sociale markteconomie”, wat dat ook moge betekenen. De armoede bleef toenemen, de fluwelen samenleving bleef frappuccino’s drinken in de Four Seasons. /23

Bashar werd verbannen door de hele regio en de wereld, maar werd gered door de beruchte aanval van Hezbollah op Beiroet in mei 2008, die leidde tot een verzoeningsakkoord met steun van Qatar, wat op zijn beurt leidde tot zijn re-integratie in de internationale gemeenschap en een uitnodiging voor Parijs. /24

Hoe groter Bashar’s hoofd werd op regionaal niveau, hoe meer zijn acties de Syrische wanhoop en ongelijkheid deden toenemen. En toen hij begin 2011 tegenover WSJ verklaarde dat Syrië immuun was voor de Arabische lente, wezen de kinderen van Deraa naar de naakte keizer en schreven: het is jullie beurt. /25

De Syriërs hebben decennialang de verstikkende ontberingen van de tirannie van Assad moeten doorstaan voordat zij de revolutie begonnen – een revolutie in elke zin van het woord. Om deze schijnbaar plotselinge ontlading van de vrije Syrische geest te begrijpen, moet je weten over het decennium dat eraan voorafging. /26

Deze draad is niet meer dan een tipje van de sluier over het traject van Bashar Assad en Syrië, dat ik jarenlang heb onderzocht in het Chatham House, en waarover ik heb geschreven en gesproken in honderden artikelen, gesprekken en interviews. Expertise over Syrische zaken is nodig, vooral van Syriërs. /27

Hafez Assad liet hem een erfelijke republiek na; Bashar nam dit enorme trustfonds en vernietigde het in de loop van 20 jaar, beetje bij beetje, eerst door roekeloze overgave, en daarna met elk wapen van massaterreur en vernietiging. /28

Dit vraatzuchtige, incompetente, barbaarse regime is onhervormbaar en bewijst keer op keer dat het alle middelen zal aanwenden om zijn gewelddadige macht te handhaven, 50 jaar later en nog steeds. Sinds maart 2011 hebben de meeste Syriërs alles opgeofferd om zichzelf te bevrijden, met weinig hulp. /29

Nu de wereld na de onthulling van gruwelijke misdaden tegen ongewapende burgers haar selectieve inzet voor de bestrijding van onrecht en de handhaving van de mensenrechten heroverweegt, moet zij ook de Syriërs helpen gerechtigheid te krijgen. Om dat te bereiken moet de twintigste verjaardag van Bashar Assad zijn laatste zijn. /30

2Vous et 1 autre personne

Ik geef hier mijn dagboek uit die tijd zoals het bijna was. Hieronder, mijn eerste boodschap vanuit Damascus, alsmede die welke gedurende de maand september 2002 zullen worden uitgezonden. Mijn uitgeefpartner was Pascal Hyde in België die mijn teksten en foto’s online zette, althans in het begin.

Damascus, 14 september 2002

Beste vrienden,

Ik heb jullie gezien!

Laat me het vertellen, (de reis zelf is voor later) :

Op het 3e adres vind ik een functionerend cybercafe: de machines gaan aan, ik land op cc21, ik zie opgelucht dat db me bericht en ze heeft het over ifead, (BTW, IFEAD is te afgezaagd voor mij; ik keek één keer naar hun toelatingstest en besefte dat het voor binnen een jaar zou zijn. En net als ik op het punt sta te antwoorden met een Arabisch toetsenbord in combinatie met een qwerty-toetsenbord, loopt alles vast en vertelt de manager me dat er vandaag geen internet meer is.

Ik probeer morgen dus opnieuw te posten.

Db, als er een zoektocht was, dan heb ik die gevonden. Ik hou van Damascus, Syrië en de Syriërs, van het Arabisch dat daar gesproken wordt en van de schoonheid daarvan, die ik zelfs vanaf mijn beginne niveau kan waarderen. Ik dank u voor uw onderzoek. Niettemin, ik blijf erbij, is er geen zoektocht omdat er buiten zichzelf niets te vinden valt. En weet u, mijn zoektocht eindigde ook in Edinburgh en zelfs in Amerika (die van de jaren zestig die in 1975 eindigde met het einde van de oorlog in Vietnam).

Laten we teruggaan naar de reis.

Een Syrische vriend zei me: wat het gewicht betreft, geen probleem, ik ga met 50 kg, plus een groot pakket in de begeleide bagage; ze zeggen nooit iets.

Vrijdag komt een vriendin, een bagage-adviseur, me helpen met de generale repetitie en ik, die alles tot op de gram nauwkeurig gewogen had, laat me onder haar impuls meeslepen en zeg tegen mezelf: fourt, ik ga; met een beetje geluk laten ze me erdoor: al deze jurken zullen deel uitmaken van de reis, ze zijn hier een beetje te schilferig maar ze zullen er daar heel goed bij passen.

En ze zegt tegen me: die grote winterjas, die ga je toch niet om je arm dragen! Wees stijlvol en reis op je gemak. Kijk, je hebt ruimte in die plunjezak.

Totaal: JBV rijdt me naar het vliegveld met vier zware tassen die ik maar met moeite kon tillen.

Wel, in de steekpenning die mij werd gemept, weegt deze jas evenveel als een nieuwe (bij Les Petits Riens, waar ik me kleed). Omdat, je raadt het al, ze lieten me elke gram betalen. Nee, ik heb nergens spijt van, want in feite verwachtte ik het.

Waarom heb je het niet per post gestuurd? Ze zeggen dat pakjes verloren gaan.

Luchtvracht? Heb je ooit iets in een andere taal door de douane gekregen?

Ik deed het in het Nederlands met mijn auto op de terugweg uit de VS en had de vernedering dat ik later schriftelijk moest toegeven dat mijn moedertaal ontoereikend was en dat ik dus een vraag fout beantwoord had.

Ik zal u het boardingproces besparen (toch hebben enkele Syriërs, die bovengenoemde vriend moeten hebben geloofd, extra betaald voor hun handbagage; het moet gezegd dat deze logistiek wordt uitgevoerd door een meedogenloze Nederlandse vrouw die haar starre ogen richt op onze handbagage; mij is verteld dat ik op de terugweg, wanneer de Syriërs de controle zullen doen, echt alles mee terug kan nemen wat ik wil).

Ik heb u het instappen niet bespaard, maar ik zal de beschrijving van de maaltijd aan boord overslaan (nou ja, maar de ontwenning begint: geen wijn. Gelukkig heb ik wijn gedronken voor ik vertrok), en dan ga ik verder met mijn rijgenoot. Op het eerste gezicht dacht ik: hij is een neef van een bekende leider, die momenteel in het vizier van de Yanks is; hij had een mannelijke snor en manieren die al even mannelijk waren, als je onder mannelijkheid een slechte opvoeding kunt verstaan.

U zult zien: “Op uw leeftijd studeren we geen Arabisch meer, mevrouw; het is goed voor de kleine kinderen, maar voor u is het te laat” en hij noemt mijn 60-er jaren. Ik denk shit, hij moet een agent zijn, NIEMAND vertelt mij ooit mijn leeftijd.

Alsof het noemen van mijn leeftijd nog niet genoeg was, draagt hij me op me tot de Islam te bekeren, de hijab op mijn hoofd te doen (dat is de hoofddoek, niet de bourqa voor degenen onder u die het verschil niet kennen) en zegt me dat alles in orde zal komen.

Ik maak nu geen grapje, hoe kan ik in een land van gelovigen (moslims, 65%) uitleggen dat mijn enige godsdienst respect voor anderen en liefde voor de vrijheid is?

Ik denk dat ik hypocriet zal moeten terugvallen op de religie van mijn jeugd.

Het debat is het overwegen niet eens waard.

Ik ontmoet ook een Syrische journaliste die erg ontroerd is door het nieuws dat zij een toekomstige grote Arabische schrijver ontmoet, want dat is mijn verklaarde ambitie; wij praten wat over vrouwen en zij voelt zich erg op haar gemak in haar celibaat.

Ik kom zonder problemen door de douane met mijn vier tassen en mijn laptop. Vroeger schreven ze alles van waarde in je paspoort zodat je niet in de verleiding zou komen om je bezittingen te verkopen.

16 september 2002.

De toegang tot het net en de mail is een beetje chaotisch; ik dacht bijvoorbeeld dat het slim was om iedereen mijn hotmail-adres te geven: in totaal kan ik er alleen via wonderbaarlijke omwegen bij.

Eigenlijk is tijd op het internet hier goedkoop, maar de trage verbinding moedigt je niet aan om te surfen. Ik weet zeker dat het beter zal worden, net als al het andere.

Dus, Damascus? Google geeft je een aantal zeer goede sites over de stad.

Er is lelijkheid, vervuiling en magie. Gisteren ben ik gestopt bij de ijswinkel Bekdash, waarvan de vrouw van de eigenaar de dochter is van de man die ik in het vliegtuig heb ontmoet (degene die denkt dat ik te oud ben om te studeren) in de Souk al- Hamidiyya, waar ze het ijs met de hand fijnstampen en voor 25 FEB krijg je een grote beker met pistachenoten. Deze plek is altijd vol als een ei.

Daarna ging ik naar mijn fontein naast het café An-Nafourah, maar die stond droog en ik vond het jammer dat ik mijn waterpijp niet kon meenemen, want wat heeft het voor zin om voor een lege kooi te roken (de fontein staat in een kooi).

In mijn verwarring schopte ik onhandig tegen het tafeltje waarop mijn glas thee stond, waardoor het op de spijkerbroek van een toerist terechtkwam die vlakbij zat. Zonder een woord te zeggen (en zonder mij uit te rekenen), kwam de garçon naar me toe en zette een nieuw glas op mijn sokkeltafel. De toerist was wat demonstratiever.

Water is HET probleem van de regio; waarom financieren wij niet een aquaduct van Europa naar hier? We kunnen leven zonder olie, maar zonder water? Als je vanuit Aleppo over Syrië vliegt, zie je alleen maar een enorme woestijn. De reden waarom de Israëli’s zouden weigeren de Golan terug te geven, zou de watervoorraad zijn.

Laten we teruggaan naar de magie. Het zit in de straat, de mensen, hun vriendelijkheid, hun vlotte omgang.

In een winkel vraag ik om een adapter voor de stekker van mijn computer; die hebben ze niet, maar ze sturen een kleine jongen om er een voor me te halen. Een andere winkel heeft geen floppy disks: hetzelfde; ze brengen me er een paar. Voor de kapperszaken, op de stoep, hangen handdoeken te drogen aan kleine plastic hangertjes.

Ik moet je zeker vertellen over de vrouwen. In de buurt waar ik ga wonen, dragen ze jeans. Het meisje dat me les gaat geven draagt de hijab, en dan? Wat gaat ons dat aan? In het vliegtuig ontmoette ik een journaliste zonder hoofddoek, die alleen woont, ongehuwd is, en die, wanneer zij naar Saoedi-Arabië reist, de sluier draagt. Af en toe wordt mij gevraagd of ik moslim ben; ik antwoord dat ik katholiek ben en het antwoord is voldoende.

Laten we het over mijn hotel hebben: een juweeltje. Exotisch en comfortabel, efficiënt en schoon. Het is voor alle nieuwkomers een eerste familie.

Toch keek ik bij mijn eerste douchebeurt argwanend naar het neonbord dat niet ver van de (douche)kop staat. [Een reisverslag had mij reeds geleerd dat de Syriërs niet bang zijn voor elektriciteit (een blote draad kan het ijzeren bed dat de schrijfster met haar minnaar deelt elk ogenblik in een elektrische stoel veranderen)].

Ik vond het appartement de dag nadat ik aankwam; ik wist meteen dat het was wat ik wilde: dicht bij het instituut waar ik ga studeren, en aangenaam. Ik dacht naïef dat ik alleen maar hoefde te betalen en dat ik er de volgende dag in kon trekken. Fout, maar met de hulp van een heer, die als mijn tolk en gids fungeert, heb ik gelukkig de hindernissen genomen (ambassade, buitenlandse zaken, politiebureau) en ik verwacht morgen, dinsdag of uiterlijk woensdag mijn intrek te kunnen nemen.

De Amerikaanse ambassade, die ik passeer op de terugweg van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, slaat je in het gezicht: een monument van arrogantie, overheersing, tarting. Ik vind het echt moeilijk om hen te zien als verdedigers van de vrije wereld. Het is een citadel, omgeven door hoge muren; het personeel woont er waarschijnlijk. Er zijn overal soldaten. Het is een bunker, een buitenaards station.

Het instituut waar ik ga studeren heeft studenten van over de hele wereld, en we zullen gedwongen worden om in het Arabisch te communiceren; ik kan niet wachten om met de lessen te beginnen.

Wat dat betreft begin ik weer met de avonturen van de Jacques van Assimil die zijn maaltijd in het restaurant bestelt.

Ciao, masalama 

Damascus, donderdag, 19 september 2002

Eerste post uit mijn appartement

… en een tweede nacht op een matras op de grond, het bed van mijn hospita is de zekerste weg naar een nieuwe passage op de tafel van mijn orthopeed. Aangezien ik mijn regering een miljoen dollar moet gekost hebben, denk ik dat de aankoop van een matras een kleine gunst is voor ons beiden, vooral voor mij.

Mijn cornak (voor niet-Franstaligen: persoon die introduceert, begeleidt, enz.), die ik vanaf nu de Vriend zal noemen, vindt voor mij een werkplaats in de oude stad waar ze in drie dagen een fatsoenlijke matras voor me zullen maken.

Jonathan uit Fez (Amerikaans taalinstituut, sorry… Arabisch taalinstituut, niets te maken met de eerste, werd me verzekerd) studeerde hier en waarschuwde me dat ik zonder een degelijke kennis van het Arabisch nooit voorbij de administratieve hordes zou geraken om in een appartement te geraken. Hij had volkomen gelijk, maar dat was zonder te rekenen op de Vriend en zijn voorzienige tussenkomsten.

Waarom heb ik mijn bazin niet om een nieuwe matras gevraagd? Er waren genoeg kandidaten en het was nemen of laten. Bovendien zijn de Syrische prijzen niet te vergelijken met de onze en is het laten maken van een matras geen ruïne.

Maar met de kleine uitgaven en de betaling van de huur voor zes maanden, smelt mijn kapitaal snel weg; nee, ik kan niet naar een klein hokje om geld op te nemen, noch naar een bank om geld op een Visa-kaart te krijgen. In geval van nood, ren je naar Beiroet of Amman.

Sinds enkele maanden kunt u echter een rekening in euro’s of dollars openen en daar geld naar laten overmaken. En de fondsen blijven in euro’s of dollars.

Mijn zus zegt: ah, je hebt een appartement? Geef me je adres zodat ik je kan schrijven! Ik heb wel een adres, maar je vergeet er post naartoe te sturen. Ik denk niet dat er postbodes zijn en ik heb geen brievenbussen gezien. Mensen hebben een postbus, of ze bellen elkaar. Mijn gasthotel biedt aan om als post  te dienen.

Tot zover de praktische aspecten voor hen die zich tot een  Damas avontuur zouden kunnen laten verleiden.

Laten we het even hebben over de bedwelmende magie van de plaats; de nachten zijn koel en je slaat deze koelte op in je muren, dan sluit je  ’s morgens  alle uitgangen zoals mensen in warme landen doen.

Van twee uur tot vier uur heb je siësta; dan ga ik de oude stad in en geniet van het glijden van de nog verzengende hitte in de luwte, tot de absoluut heerlijke temperatuur van zes uur.

Daar nip ik aan mijn glas thee bij An-Nafura of in het café aan de overkant, na een omweg naar de ijssalon, en het is overgave aan de zachtheid van de avond .

De fontein heeft water, maar het stroomt niet; wat de waterpijp betreft, ik denk dat ik het opgeef, want het wordt snel een verslaving en de Vriend vertelt me dat één waterpijp gelijk staat aan 20 sigaretten.

Wijn, bier? Het is heel gemakkelijk om zonder te doen.

Ik zal geen internetabonnement nemen omdat ik een cyber voor me heb en de verbinding te traag is om te surfen; bovendien zal ik al mijn tijd nodig hebben om te studeren.

Gisteren, in de oude stad, hoort een verdwaald en radeloos echtpaar mij Engels spreken en vraagt mij naar een bepaald restaurant, vlakbij, in een oud huis. Met mijn rudimentaire Arabisch vraag ik een jongen: weet jij waar er een restaurant is in een oud huis hier vlakbij? En mijn gesprekspartner geeft het ons aan. Mijn bewonderende Engelsen: oh, wat is het fijn om iemand te vinden die Arabisch en Engels spreekt. Als ze eens wisten!

De Vriend vergezelt me bij mijn eerste boodschappen, zodat ik me niet laat bedriegen; deze man, die zo oud is als een zoon maar kan zijn, behandelt me vaderlijk, maar zonder neerbuigendheid. Hij denkt aan alles, verandert mijn slot en zegt me dat als hij me op weg helpt, ik hem niet meer zo nodig heb.

Het verkeer

Eén voet op het gas, de andere op de rem, de vinger op de claxon. Het zijn virtuozen. Ik heb nog geen ongeluk gezien. Je reist rond in een minibus als je deel uitmaakt van het meubilair; tot nu toe was het de taxi, maar ik wil reizen zoals de plaatselijke bevolking. De minibussen hebben geen andere stopplaatsen dan die van hun klanten. Als je achteraan zit, geef je je vijf pond (vier BF) via de andere passagiers door aan de chauffeur die, terwijl hij rijdt, het wisselgeld op dezelfde manier terugstuurt. Er is altijd iemand om u te helpen uw weg te vinden op de routes.

Evaluatie van mijn kennis van het Arabisch

De leraar moet veel minder onder de indruk zijn geweest dan de verdwaalde toeristen laatst.

Franstalige bijeenkomst

In afwachting van mijn afspraak met mijn huisbazin ga ik koffie drinken in een naburig café en ik kan het niet helpen dat ik een levendig gesprek in het Frans hoor tussen vijf vrouwen die aan de tafel ernaast zitten; ze hebben het duidelijk over de actualiteit en sommige dingen die ik hoor doen me meer willen weten. Wat riskeer ik? Ik benader ze en stel me voor; ze ontvangen me met open armen en nodigen me uit voor hun wekelijkse bijeenkomst. Ze zijn Syrisch en er is een Frans meisje dat een cursus gaat volgen aan hetzelfde instituut als het mijne. Helaas kan ik maar één keer gaan, want ze komen ’s ochtends bij elkaar.

Mijn accommodatie

Het is heerlijk qua smaak en comfort; de matras zou geschikt zijn voor iedereen die niet mijn rug geschiedenis heeft. De eerste dag kan ik de butaan niet aansteken en moet ik, als klap op de vuurpijl, niet alleen een nescafé maken, maar ook een koude. Nu ik geleerd heb het gas aan te zetten, denk ik elke morgen aan jou, Dominique, als ik mijn Arabische koffie met kardemom zet in het kleine potje dat 150 FEB moet kosten, en aan het monster (mijn espressomachine van 600 €) dat ik je met opluchting heb nagelaten.

Ik heb een wasmachine, koelkast enz. Ik koop een plastic stoel voor het minibalkonnetje dat het enige voordeel heeft dat het buiten is; naast de deur is een school.

Mijn naaste buren

Er zijn nog drie andere appartementen, waarvan er één wordt bewoond door een traditionele familie. Als er wordt aangebeld, is het altijd een drukte van belang, en als de vrouw des huizes de deur opendoet, is dat met haar sluier op het hoofd. In de familie houden de vrouwen hun hijab aan als er een man van buiten is. In de twee andere appartementen wonen respectievelijk Libanezen en een gezin waarvan de vrouw geen sluier draagt.

Over twee weken, als mijn lessen beginnen, zal ik veel minder spraakzaam zijn; ik maak voorlopig geen foto’s omdat ik wacht tot ik weet hoe ik moet spreken voordat ik toestemming vraag enz. Een “moumkin”? ” zou volstaan, maar ik heb geen haast. Waar ik van hou zijn de uitdrukkingen van mensen, hun poses, hun hele manier van zijn.

De Vriend blijft me onschatbare diensten bewijzen, zoals het betalen van de elektriciteitsrekening (dit gebeurt in een klein hutje langs een laan) en de telefoonrekening (lokale gesprekken zijn goedkoop, maar internationale gesprekken met een kaart kosten 80 FEB per minuut tijdens de piekuren); in de andere richting, vertelt mijn zus me, kost het vanuit Parijs vier euro per minuut. Is dit mogelijk? Met de 1666 in Brussel, was het veel goedkoper.

De telefoon

Ik krijg om middernacht een telefoontje, en anders dan in Brussel, is het hier volkomen normaal. Vaarwel negen uur ’s morgens – negen uur ’s avonds.

Arabieren in Duitsland

Mijn hospita was net klaar met haar telefoontje toen ik de sleutels kwam ophalen en vertelde me, bijna in tranen, dat haar dochter, die in Duitsland woont, door de politie was ontboden en dat hetzelfde geldt voor iedereen met een Arabische naam .

Ik heb twijfels over het percentage moslims hier; in het vliegtuig werd mij 65% verteld, nu wordt mij 87% (?) verteld. Het is niet dat het zo belangrijk is, maar ik wil je geen verkeerde cijfers geven. Volgens de Lonely Planet (niet verkocht in Syrië, maar getolereerd; ik heb mijn exemplaar nooit verstopt) vertegenwoordigen de Arabieren 90% van de bevolking (17 miljoen) (dat betekent niet 90% van de Moslims, want er zijn onder meer Christenen en Druzen), de Koerden één miljoen en de rest is verdeeld over Armeniërs, Circassiërs en Turken. De gids vermeldt niet het aantal Palestijnen.

Nou, nog een goede vrijdag (dat wil zeggen, een goede zondag).

Ik denk niet dat mijn cyber open zal zijn.

Zaterdag 21 september.

Vrijdag lijkt inderdaad op onze zondag; ik loop door de souks waar alle winkels gesloten zijn, of bijna, maar waar wel wandelaars zijn. Bekdash, de beroemde ijssalon, is open. In de bocht van een steegje, stuit ik op een zeer actieve kledingmarkt. Ik weet niet wat er in de namiddag zal gebeuren, want dan zit ik midden in een dutje.

Dat is alles voor nu. Vandaag brengt de Vriend mij mijn matras, een tafeltje en de plastic stoel en daarmee zal ik uitgerust zijn voor mijn verblijf van acht maanden. Hij vond ook een schoonmaakster voor me.

Tot ziens (Illa lika)

Zondag 22 september 2002

Eerste koffie op het balkon

Na een orthopedisch correcte nacht op mijn nieuwe matras, vind ik zes uur, met mijn kleine Arabische koffie, op het terras; de school naast de deur moet een internaat zijn want er liggen drie paar sokken, één per raam, te drogen tussen de latten van het buitenrolgordijn.

Afgezien van zijn ongebreidelde roken, is de Vriend zeer gezondheidsbewust. Het schuim op de koffie zou bijvoorbeeld schadelijk zijn.

En is het niet gevaarlijk om al mijn ondeugden in één keer op te geven? Mijn lichaam is al brutaal gespeend van zijn bacchanale inname, ga ik het het plezier van de hookah ontzeggen? Om naar mijn geliefde fontein te kijken door de geurige wolk van een rook, die tenslotte is weggespoeld, is dat niet een paar dagen minder op deze aarde waard?

Op de radio, de frisse stem van Fairouz.

Wat mis je?

Niet veel maar toch mijn muziek; vanwege mijn gewicht heb ik alleen een CD van Oum Kalthoum meegenomen en een van Emilio, een medestudent die ik in Marokko heb leren kennen op Alif (Arabisch taalinstituut Fez). Dit tekort zal gemakkelijk worden goedgemaakt, want de CD’s zijn hier voor niets en ik heb een kleine radio gekocht.

Mijn lakens J in perkal; bourgeois, eh? Hier, de koopman zei me: je zult aan me denken als je erin glijdt. Hij bedoelde het niet zo. Ze zien eruit als schuurpapier J. Ze kosten tien keer minder dan thuis.

Mijn huis (vervolg)

Ik ben heel dicht bij een moskee en gisteravond hoorde ik prachtige gezangen uit de luidsprekers.

Mijn gebouw ligt aan het einde van een met kamperfoelie beplante doorgang; meer zal ik u niet vertellen.

Bij het inventariseren van de plaats, vind ik grote plastic flessen, gevuld met water, onder de gootsteen. Er moet daar twintig liter zijn.

Elk appartement heeft zijn eigen waterquota en aangezien ik alleen woon heb ik niet veel te vrezen, maar het is beter om voorzorgsmaatregelen te nemen. Ik zal ook een kleine noodtank butaan moeten aanschaffen; mijn tank is bijna leeg en ik zal moeten aanhaken bij de dealer die regelmatig op straat langskomt. Ik heb ook een noodlamp nodig voor als de stroom uitvalt.

Vergeet je vooroordelen

Toen ik in 1969 naar de VS ging, zei een collega tegen me: ga zonder vooroordelen. Anti-Amerikanisme was in die tijd in de mode in linkse kringen. Door deze houding kon ik mijn eigen Amerika creëren en ik vond het geweldig. Ik ben er zeker van dat het nog bestaat onder de rommel van de huidige propaganda.

Ik doe hier hetzelfde. Ik ben geen politicoloog of zelfs maar een intellectueel; ik beschrijf mijn leven vanuit een zeer persoonlijk – en natuurlijk bevoorrecht – perspectief.

Het is met enige schroom dat mensen mij vragen wat ik van hun land vind. Het enige wat ik ze kan vertellen is dat ik me er goed voel en dat ik van de mensen en de stad hou. Ik heb nog geen tijd gehad om Damascus te verlaten. Ik moet zeggen dat als ik een buitenlander in Brussel vraag wat hij van België vindt, ik ook een beetje bezorgd ben.

Mijn cyber

Een grappige plek. Aan de overkant van de straat. Soms kan ik, soms niet. Het terrein wordt soms ingenomen door de schoolkinderen van de buren, waarschijnlijk tijdens de pauze, die in het donker op hun schermpjes spelen. En men rookt!

De “manager” moet ongeveer 17 jaar oud zijn.

Maandag, 23 Sept. 2002

Om zes uur op het balkon, met een vijfvoudig rantsoen “Turkse” koffie zoals wij dat noemen; ik hoor de Vriend al zeggen dat het heel slecht voor de gezondheid is, maar ik werd wakker met een vreselijke hoofdpijn.

Op kostschool tel ik zes paar sokken. Ik weet dat de kinderen op dezelfde tijd als ik opstaan omdat er licht bij hen brant.

De kapper

De taak werd dringend, want ik had de ruige kop van een oude Belg.

Mijn leraar gaf me het adres van zijn kapper en ik kwam om 19.30 uur zonder afspraak – zo gaat dat – in de veronderstelling dat ik tegen die tijd geen kans meer zou maken op een permanent. Helemaal niet. Ik zeg tegen de jongen: niet als een schaap alsjeblieft, en ik vertrek (ik wilde ze niet laten drogen) opgekruld als een astrakan. Als ik thuiskom, zie ik dat de perm erg goed gelukt is als ik hem een borstel heb gegeven.

Dit gelukkige einde komt aan het eind van een dagenlange strijd om mijn hoofd er toonbaar uit te laten zien.

Je weet dat we altijd op zoek zijn naar natuurlijke producten, lokale recepten enz.

Hier is er Aleppo zeep die de beste ter wereld is; ik degradeerde de door vriendinnen aangeboden bakjes YSL in mijn linnenlades, die zij discreet parfumeerden, om altijd Aleppo te gebruiken. Zelfs als shampoo.

Bij de kruidenier vind ik een fantastische mix voor mijn droge haar: olijfolie, amandelolie en cactus. Ik smeer er grote klodders van op mijn dorstige haar.

Welnu, het kostte me drie wasbeurten met Aleppo, daarna eindelijk een Elsève-achtige shampoo om mijn haar weer in zijn (droge) staat te krijgen. Ik dacht dat ze voor het leven geolied waren! Ik moet de instructies hebben.

Bij de kapper, vraag ik of ik de volgende keer een henna applicatie kan krijgen. En zoals alle toeristen doen, herhaal ik het woord luider en luider, denkend dat het met het volume wel duidelijk zal worden. Ze begrijpen me niet.

Vandaag ga ik een dagje naar de hammam en dan probeer ik het opnieuw. Misschien komt het woord hinna (etymologie uit de Petit Robert) beter over.

De syndic

Gisteravond werd er op mijn deur geklopt en mijn buurvrouw (met een sluier om) stelde me voor aan een zeer deftige heer die mijn maandelijkse bijdrage kwam innen voor het salaris van de man die de trap wast en het vuilnis ophaalt (ze laten het in een zak achter voor de deur van de overloop). “Als je iets nodig hebt, ik woon beneden.

De vriend vertelde me dat het gebouw kunstenaars en journalisten huisvest. Een beetje zoals de mijne in Bockstael.

Percale lakens

Als ik de kapper verlaat, duik ik recht in een kelder waar een woord staat dat podo bevat; ik denk, ah, een “podoloog”. Als ik aanbel, doet een dame open, met een masker op haar gezicht. Ik laat mijn voeten zien en zij laat mij haar tanden zien. Ze was een tandarts. Alles moet nog gedaan worden.

Mijn volgende stop is voor een linnenwinkel; ik ben in Malki, een mooie wijk van Damascus. Het leven is kort; ik weet dat mijn emery lakens na een paar wasbeurten zacht zullen worden, maar ik heb een tweede paar nodig voor mijn eventuele gasten. Ik heb hele mooie van Syrische makelij gevonden, en gisteravond waren ze zo zacht tegen de huid!

Op weg naar de hammam en mijn eerste stap op de zeephelling van ondeugd (hookah).

Maandagavond, 23 september 2002

Wat een avontuur om het bericht van vanavond te versturen! Ik heb het twee keer geprobeerd, zonder succes. Toen probeerde ik het opnieuw, en het ging eindelijk door.

Terug naar Damascus

En prozaïsch, naar mijn haar. Voor de kapper (en ze zeggen coiffeur in het Syrisch Arabisch) was ik ex-Belgisch, daarna astrakan, daarna was het prima, en nu is het weer als vroeger, behalve dat het gekruld is.

De Hammam

Ik kom aan met mijn motorolie, in de hoop op betere resultaten, maar ook hypocriet tegen mezelf zeggend dat het uiteindelijk mijn “wasser” zal zijn die verantwoordelijk zal zijn voor het ontvetten van mijn haar.

Ah, dat stoombad! Ik zal het moeten fotograferen! Prachtig, en tegelijkertijd heel vertrouwd, met de badlakens die hoog aan een draad drogen.

• 

Vanaf de straat, waar een man de wacht houdt om ongewenst binnendringen te voorkomen, komt men onmiddellijk in de grote ontvangst- en rustruimte; er staan banken langs de muren, een wastafel in het midden. Hier kleed je je ook uit in een hoekje nauwelijks aan het oog onttrokken; er zijn weinig mensen om 10 uur ’s morgens. De vrouwen hebben maar één dag per week, waarschijnlijk omdat er zo weinig van hen komen.

Ik kies voor het grote spel met waxen. Dat gebeurt ook in de grote kamer. Maar als de energieke dame met haar grote bal karamel (een mengsel van suiker en citroen) voorwaarts komt en doet alsof ze op mijn genot mikt, hou ik me in en toon haar mijn halve benen.

De dame wijst op mijn blauwe plekken, die altijd talrijk zijn, en ik zeg tegen mezelf dat gezien de kracht van haar duwtjes, ze zich spoedig zullen samenvoegen tot één. Nou nee, haar werk zal geen sporen of haren achterlaten.

Daarna kom ik in het hart van het etablissement: een rechthoekige ruimte met in het midden een lange marmeren plaat waarop men kan gaan zitten en liggen, afhankelijk van de handelingen; een andere vrouw besproeit me en laat me dan in een ruimte komen die het stoombad zelf is. Er was geen stoom gedurende een kwartier, maar wat een gezweet! Als de stoom komt, denk ik dat ik in een snelkookpan zit. Ik blijf niet lang.

Daarna is het tijd voor de reiniging; de dame wijst op mijn blauwe plekken en is daar tevreden mee. Ik ben anders bang dat ze commentaar op mijn borst heeft, maar ze is tactvol. Ik zou het toch niet erg gevonden hebben, maar ze zou kunnen denken dat ik het boze oog had met mijn littekens voor en achter! Ik ben nog nooit zo schoon geweest in mijn leven. Ze schuurt ook mijn voeten.

Voordat ze aan dit ritueel begon, smeerde ze mijn haar in met mijn olie. Wat ik proefde voor mijn schuld! Ze wast mijn hoofd met Aleppo zeep en ik denk bij mezelf dat de Amerikanen iets goeds hebben uitgevonden met de No More Tears. Aleppo zeep in de ogen, maar het is een peeling! Wat een verschrikking! Natuurlijk moet ze het twee keer doen, mijn martelaarschap verdubbelen. Dan schakelt ze over op een zachtere shampoo, maar ik kom eruit met het hele probleem.

Eindelijk, helemaal schoon, lig je languit op de banken, nippend aan zoete thee.

• 

• 

Opmerking voor wie naar een Syrische hammam komt: je loopt niet rond met je billen in de lucht zoals thuis; je komt met een slipje aan, maar je borsten kunnen bloot zijn.

Ben je alleen in Damascus?

Ja, ik ben nogal alleen, behalve de Vriend, maar het is makkelijk om mensen te ontmoeten.

Vanmorgen, op de weg waar zij stond te wachten op de microbus (en niet de minibus zoals ik schreef; de micro moet tien zitplaatsen hebben, de mini is groter), nodigt een achttienjarige Circassische vrouw mij uit in haar dorp en ik denk dat ik zal gaan. Dit dorp zou een onderscheiding hebben gekregen voor zijn netheid en ik geloof ook omdat ze er aan geboortebeperking doen.

Dit jonge meisje, dat beter Engels spreekt dan ik Arabisch, maar met wie het gesprek vermoeiend is, neemt het in haar hoofd mij naar de souk Hammadié te leiden waar mijn hammam ligt, waarbij zij wegen bewandelt die even nieuw zijn voor haar als voor mij. Op een gegeven moment, moeten we over een kerkhof. Ze aarzelt en wil er omheen. Ik stel voor dat we het doornemen. We verdwalen tussen de graven en vinden uiteindelijk de uitgang. Ze legt me de betekenis of het doel uit van de planten op de graven. Ze zouden iets te maken hebben met de rust van de overledene. Ik moet meer te weten komen.

Kortom, de wandeling is eindeloos en mijn hoofdpijn komt terug. Toch lach ik omdat ze zo aardig is. Ze pakt mijn hand zoals we hier doen, zelfs tussen mannen. Ze vraagt me waarom ik glimlach. Ik zeg haar dat ik gelukkig ben. Ze is niet gelukkig. Ik vraag haar: gebroken hart ? Ze lijkt vastbesloten om uit deze val te ontsnappen. Meer weet ik niet. Ze maakt deze omweg voor mij op weg naar het huis van haar grootmoeder. Ze laat me achter in de hammam en geeft me haar telefoonnummer.

Een andere vrouw die het me geeft (haar telefoonnummer) – ik ontmoet haar in de hammam – is een Marokkaanse vrouw die getrouwd is met een Syriër.

Het is ook daar dat ik twee Spaanse vrouwen ontmoet, van wie er een in Beiroet woont. Toen haar zus vertelde dat ze naar Syrië ging, werden de ogen van de mensen groot: IN SYRIA ????

Voor sluitingstijd zijn er demonstraties voor de Palestijnen; vandaag was dat in Yarmouk, een Palestijns kamp/dorp (ik was te moe van het bad om te gaan) en vrijdag, hier in Damascus. Ik ben weg.

Het is 10:45; ik wacht al 4 uur op mijn hospita; om 6 uur vroeg ik om een pauze om mijn post te halen en iets te eten; zij zei, ik kom om 10 uur. Ik zei je al, er is hier geen tijd, maar zij is de eerste die me dat aandoet. Trouwens, ze komt niet.

Aan de andere kant, de Vriend is altijd stipt op tijd. Morgen, om twee uur, zal hij me voorstellen aan mijn poetsvrouw.

Leyla sayda (welterusten)

De volgende ochtend (dinsdag 24 september 2002) op mijn balkon

Aan de overkant van de straat, droogt  een T-shirt en misschien wat ondergoed.

Ik wil een onsterfelijk vers in het Arabisch schrijven, zoals ik dat in Schotland deed.

• 

• 

BTW, ik heb er al een geschreven, in het Schots, in Edinburgh’s Buccleuch place, op mijn bankje dat zal dienen als mijn grafsteen. Ik heb het, zonder het te weten, gestolen van Robert Fergusson, een dichter die op 24-jarige leeftijd in een gekkenhuis stierf, nog voor Robert Burns, die hij inspireerde. Uit dankbaarheid voor de heerlijke maanden die ik in Edinburgh had doorgebracht, schonk ik de stad een bank waarop een gedenkplaat is aangebracht met mijn naam en een regel van Fergusson waarvan ik ten onrechte denk dat hij hyperberoemd is .En zo zal ik de geschiedenis ingaan als een groot Schots dichter.

Reikie, vaarwel! Ik kon nooit met u afscheid nemen maar met een zwak hart.

En nu we het toch over een grafsteen hebben, als ik hier sterf, laat me dan in een laken wikkelen (van percal) en indien mogelijk, begraven in de woestijn. Vooral geen kratten of promiscuïteit.

Marhaba!

Ik denk dat het betekent hallo, tot ziens, welkom

.

Brievenbussen

Je vindt ze hier en daar; ze zijn rood, zoals altijd, en dragen de woorden “Boîte aux lettres” en het equivalent in het Arabisch. Het land werd onafhankelijk in 1946, na sinds 1920 onder Frans mandaat te hebben gestaan.

Mijn doop

Vandaag besefte ik voor het eerst dat ik mijn naam had veranderd. Het was eigenlijk gebeurd toen ik naar onze ambassade ging, die mij een certificaat in het Arabisch en het Frans voor de politie had afgegeven.

In Assimil wordt Jacques Verneuil Firnouille, en ik ben nu Aani Rousenz omdat er geen G(ue) is in het Arabisch, behalve in Egypte waar ze Dje in Gue veranderden (Gamal Abdel Nasser, terwijl het uitgesproken zou moeten worden als Djamal A. N.). Ik laat Marie acht maanden vallen om mijn leven en dat van anderen te vereenvoudigen. De naam van een grote Arabische dichteres is toepasselijk.

Het was de ochtend van de registratie en ik was er een half uur voor de opening. Ik stond eerbiedig in de wachtkamer waar een totaal uitgeputte Marokkaanse man lag te slapen en zijn Algerijnse vriend kwam vergezellen. We kregen al snel gezelschap van de Afro-Amerikaanse moslim (ik noem hem Abu Kame), en van een man met een baard en een soutane, van wie ik even dacht dat het een priester was, maar ik had het mis. We wachten rustig af en zien mensen passeren en verdwijnen naar de rechter gang; de man in de toog wordt opgepakt hoewel hij de laatste is die aankomt, en we blijven wachten totdat Abu Kamel besluit het heft in eigen handen te nemen en zich naar het informatiekantoor begeeft.

Hij vindt het juiste kantoor en komt ons bevrijden van onze doodlopende weg. Intussen heb ik mijn voorsprong verloren en met nog vijf minuten te gaan, zal ik de formaliteiten vandaag niet kunnen afwerken.

Bij het invullen van de formulieren ontmoet ik Aani Rousenz; ik begin ook vertrouwd te raken met mijn adres, aangezien ik het verschillende keren moet opgeven.

Dit is nog maar het begin en het is het gemakkelijkst. Vier stations in verschillende kantoren en we krijgen onze missie opdracht.

Ga eerst naar de bank (die niet in de buurt is) om te betalen. Ga dan naar de andere kant van de stad naar het AIDS kantoor om gestoken te worden.

Om ons te helpen krijgen we kleine papiertjes met instructies voor de microfoon of de taxichauffeur.

Ik dacht er aan Abu Kamel te vragen met hem samen te werken, maar hij is verdwenen en ik zie hem niet meer bij de Bank of het AIDS-kantoor.

De foto’s

Als je voor lessen komt, neem er 16 en ik weet niet of dat genoeg is (ik heb er tot nu toe 12 uitgedeeld, maar ik ben nog niet klaar). Je laat ze overal achter (ambassade, politie, bank); bij het Instituut zie ik dat ze er 7 vragen en ik bloos, ik heb er nog maar 5. Opluchting, ze nemen er 5 mee; pas als ik bij het AIDS-kantoor kom, begrijp ik waar de andere 2 moeten zijn. Er is een lange rij, maar hier komen vrouwen voor iedereen (ah machismo heeft zijn goede kanten!). Dus vragen ze me om de twee foto’s die ik niet heb en fotokopieën van mijn paspoort die ik ook niet heb (je maakt er zes voor de zekerheid als je komt); fotokopieën van alle pagina’s.

Gelukkig is er een fotokopieer- en fotozaak in de buurt.

Daar verkochten ze me ook voor 500 pond aan fiscale zegels, die de Aids-mensen me meteen terugstuurden naar de winkel (en niet na de injectie, zoals ik zou hebben gedaan) om mijn geld terug te krijgen, omdat studenten niet betalen.

De dokter is klaar met zijn injecties en gaat aan het bureau zitten, vanwaar hij een dokter verjaagt die ze zal voortzetten. Hij stempelt krachtig formulieren, ondertekent papieren en neemt een stapel paspoorten in ontvangst die op de mijne komen te liggen, waar ik mijn ogen geen moment vanaf houd.

Hij behandelt de paspoorten als een croupier of een goochelaar, ik ben angstig. Hij roept namen in volle vaart en ze komen allemaal hun spullen halen. Er is er nog één over. Die is van mij en de dokter zorgt eindelijk voor me. Hij kijkt goed naar de naald die mijn huisarts me gaf, want die zijn vers en voor eenmalig gebruik, en dat is het.

Je bent morgen om tien uur terug om je certificaat te halen. Ik zou eerder gekomen zijn en alles in één keer afgemaakt hebben. En het Aids kantoor is ver weg! Je wilt niet verstrikt raken in het papierwerk en de chauffeur degene geven die naar de bank gaat als je naar Aids wilt. Uiteindelijk leer je het leven te nemen zoals het komt.

En mijn schoonmaakster?

Ze is niet gematerialiseerd, maar dat is niet mijn schuld. Er is een akelig virus in Damascus dat resistent is tegen antibiotica. De vreselijke gordelroos die ik vangde voor ik kwam, zal me ertegen beschermen, hoop ik. De dame mag morgen komen, en als ze dan nog ziek is, stelt de Vriend een man voor die in het hotel werkt, en die perfect is.

U bent vast moe van mijn lof uitingen over Damascus, maar ik ben in de ban; gehypnotiseerd.

En tenslotte de Frans sprekende dames

Ik vond ze gisteren weer, minder talrijk dan vorige week. Om aan mijn schema tegemoet te komen, bieden ze me koffie aan op woensdagnamiddag omdat mijn ochtenden bezet zijn. Ik praat lang met, laten we zeggen, Suzanne. Wij hebben onze achtergrond als tolk gemeen, een beroep dat zij vroeg verliet om te trouwen. Als Suzanne een foto te voorschijn haalt van haar zoon die bij de Wereldbank werkt, laat ik hen een foto zien van Charles en vragen ze me wat zijn baan was. Als ik “gendarme” zeg, valt er een stilte en realiseer ik me dat ik de vrouwen van diplomaten voor me heb die misschien voor het eerst de vrouw van een gendarme ontmoeten. Het zal een goede test zijn. Ze komen misschien niet.

Ik wil uit deze puinhoop. Ik probeer niet racistisch te zijn, maar ik ben nooit geïnteresseerd geweest in de diplomatieke gemeenschap; maar wanneer je, zoals ik, beweert het individu te respecteren, wijs je mensen niet af omdat zij tot een milieu behoren waarmee je niet veel affiniteit hebt.

s Avonds belt Suzanne me en we hebben een lang gesprek. Ze stelt een jog voor om 5:30 in de ochtend! Alsjeblieft! Dat was goed in het verleden. We wonen op een paar minuten afstand van elkaar; er is een park in de buurt dat ik ga ontdekken zodra ik uit deze cybernetische grot kom.

Kom op, masa al hayir (dat zeggen we in de middag) en jij antwoordt, masa al nour.

Donderdag, 26 september 2002

Ik ben geslaagd voor mijn AIDS-test; ik kom aan om 9 uur, maar ze hadden me 10 uur gezegd, en ondertussen drink ik een koffie met de man die gisteren mijn foto’s heeft genomen en me de fiscale zegels heeft verkocht. Ik maak een praatje met een vrouw die ik in het instituut heb gezien en die zichzelf ook uitnodigt in het café van mijn gastheer. Zij zal dienen als mijn tolk.

Een jonge werknemer van de manager komt een praatje met ons maken en vertelt ons dat hij in België wil werken.

Hij rookt drie pakjes per dag en het kost hem bijna 100 pond; ik trek aan de bel voor hem via Greta, mijn toekomstige klasgenote, door hem over longkanker te vertellen.

Kortom, ik heb een opwindend uur. Om tien uur precies ga ik terug naar AIDS en moet ik van hen naar het kantoor van de directeur; ik denk bij mezelf: het moet ernstig voor me zijn om naar de Numero Uno te moeten gaan, maar eerlijk gezegd zou het nauwelijks de Heilige Geest zijn die me besmet zou kunnen hebben.

Nee, het is omdat ze me niet langer willen laten wachten en ze laten me de trap naar beneden overslaan, met de formulieren die in het kantoor van de directeur liggen te wachten om te worden afgehaald.

Terug naar het Instituut

Nog een kleine fotokopie van het AIDS-diploma en ik ben bijna aan het eind van mijn problemen. Je moet nog steeds een lange vragenlijst invullen waar ze je de naam vragen van je grootvader van moederskant (ik ken hem).

In de gangen ontmoet ik mooie, mooie Russen en mensen van alle kleuren. Abu Kemal is ook terug van zijn missie.

Tenslotte, en ik was verbaasd geen trompetgeschal te horen, is het de inzegening en de overhandiging van de studentenkaart.

Niet zo snel, Aani Rousenz, als je niet in de klas van Alif, Bâ (abc voor de roumis) wilt belanden, moet je nog een taalexamen afleggen.

Het blad papier dat mij wordt overhandigd is volledig in het Arabisch en ik sta het te ontcijferen zoals functionele analfabeten dat doen: door mijn lippen te bewegen.

Ik slaag voor het eerste examen, ik zou niet zeggen met vlag en wimpel, maar het resultaat is goed genoeg aangezien de lat hoger is gelegd. Dit tweede niveau leidt rechtstreeks naar het snelle gewichtsverlies waarover Greta me vertelde; ze heeft zo veel geworsteld dat ze zo dun als een lat is geworden. Ik had het kunnen gebruiken, want zoals een dame in de souks me zei: in Damascus val je niet af! Onthouding of niet, suiker vult snel de leegte die de wijn achterlaat en het is niets anders dan goddelijke loukoums, pistache snoepjes, kleine honingkoekjes en …. gekonfijte vruchten!

Ik maak een grote omweg als ik langs de Palestijnse banketbakkerijen kom, want je kunt niet naar binnen gaan om die witte broodjes gevuld met room, die gegrilde vermicelli met een kaasplankje en de “madloka” bakjes te eten.

Hoe dan ook, ondanks mijn verlangen om af te vallen, geef ik het op om een sterker niveau te bereiken. Het mondeling nu dus; ik lees, met een zekere glans, aan de twee dames die mij kritisch bekijken, een tekst voor die ik bij mij heb, maar die ik met mijn leraar heb voorbereid; het debacle is het gesprek zodra ik kant en klare zinnen tevoorschijn haal. Jammer, ik ga ervoor en mompel reeksen woorden, waarbij ik het heden, het verleden, het mannelijke en het vrouwelijke meng. De twee dames zijn charmant en geduldig. Over vijf dagen weet ik in welke klas ik word geplaatst. De lessen beginnen op dinsdag 1 oktober.

Ik stop met posten

…. Maar niet om te schrijven, want de woorden vloeien uit mijn vingers; als de twee hoofden van cc21 mijn teksten zouden downloaden? Ik ben soms drie kwartier bezig om deze onvergankelijke woorden in hun nest te krijgen.

Hoewel ik aan mijn Arabisch werk, ben ik nog steeds op vakantie, maar dinsdag, geen gelach meer.

Ik laat de kat van mijn kleine buren ’s morgens vroeg komen liggen op het uiteinde van zijn deken blootgesteld aan de zon; een hand raapt de sok op die van het rolgordijn op de vensterbank is gevallen, dan wordt de tweede hand, of liever de tweede sok, op zijn beurt opgeraapt. De vluchtige passage van een vrouw op het eindbalkon.

Tegen de avond komt een ander poesje in de schaduw liggen op de muur die onze lange gang naar de ingang van het gebouw begrenst.

Mijn blik dwaalt af naar de tuinen op de begane grond; de eerste bevat een hondenkennel, een zeer zeldzaam dier in Damascus, goddank, en sorry voor degenen die van hen houden, maar wat een genot is het om te kunnen lopen zonder te kijken waar je stapt en geen geblaf te horen! De tweede is een echte tuin met bomen; verder naar rechts zijn de tuinen in aanbouw.

Kijkend naar de kat aan de muur, denk ik bij mezelf, zie je wel, ik heb de charme van de mensen hier gevonden. Het zijn katten; ze hebben hun elegantie, voluptueusheid, soepelheid, houding, zachtheid, verleiding.

Ik denk dat dat is wat het betekent om verliefd te worden op een stad.

Ik denk aan die vredige winkelier in de grote gerenoveerde steeg van Hamadié, liggend op de vloer van zijn verlaagd plafond, leunend tegen zijn raam, kijkend naar de mensen die voorbijgaan met een meditatief nieuwsgierige air.

Hoe kan een Amerikaanse vriend Damascus zien als een “stoffige, arme, derde wereld stad”?

Ik verlaat u; Jacques Firnouille van Assimil en Masaka (in een Afrikaans sprookje) wachten op mij. Jacques is klaar met thee drinken met de heer die hij in het vliegtuig heeft ontmoet en Masaka gaat trouwen met de ene van de drie broers die een goed hart heeft.

Presto, naar mijn cybergrot en ik wens je een goede.

27/09/02

Wacht even, laat me het meel afschudden waar ik vandaag in gerold ben.

In achtervolging van de Palestijnen

Het was de dag van de stille demonstratie voor de Palestijnen die om 9 uur zou beginnen vanaf het Merdjé-plein (Martelaren).

Ik zit op mijn balkon mijn huiswerk te maken en ik kijk naar de kat van het internaat hiernaast die komt zonnebaden op zijn dekentje. Slecht teken, hij komt niet.

Thuis zegde DS me: geen demonstraties, je hebt gezworen stil te blijven.

En ik verzet me… tot het lied El Quds (Jeruzalem) gezongen door Fairouz me uit mijn afwezigheid haalt en ik besluit naar de stad te gaan.

Democratisch, in een microbus(de naam is Service; u ziet hem geschreven bij de haltes, die van weinig nut zijn omdat de genoemde microfoon overal stopt).

Vanaf het eindpunt loop ik naar het Merdjé plein; het is 10 uur en ik zie niemand. Verdomme, als ze 9 uur zeggen, is het ook 9 uur. De politie zegt dat ik een taxi moet nemen om de demonstranten in te halen. De taxi zet me af voor de Amerikaanse ambassade en ik zeg tegen hem: hoe zit het met de Palestijnen? Hij haalt zijn schouders op en rijdt weg. Ik zal de demonstranten nooit vinden. s Avonds zie ik op de televisie dat het er nauwelijks waren; ik heb immers meegelopen in de manifestatie van 7 april in Rabat, waar wij met honderdduizenden waren. Dit betekent niet dat de Syriërs onverschillig zijn; maar het was een vrijdag en zoals de Vriend over wie ik hieronder zal vertellen, zijn velen bezig met hun religieuze plichten.

Ik troostte me door naar de souk Hamadié te gaan en thee te drinken bij de fontein.

Voor wat volgde, besloot ik de details van de financiële aframmeling die ik kreeg uit te wissen; de Vriend had me echter gewaarschuwd. Ik kom meteen tot de conclusie: in zaken, geen gevoelens. Of het nu een Palestijn is of een koopman op de rand van bankroet, je biedt de helft van wat hij vraagt.

De balsem zal komen van de taxi die me tien pond (20 eurocent) minder zal kosten dan gewoonlijk en van de overpeinzing van mijn aankopen: mooi en van uitstekende kwaliteit, uiteindelijk betaald tegen thuisprijzen.

Morgen, zaterdag, komt de Vriend met de schoonmaker, een man.

Hier doen we twee keer per jaar de grote schoonmaak, zegt Suzanne (een van de Franstalige vrouwen die ik vorige week ontmoette, met wie ik meeleefde en wier dienstmeisje, getroffen door het mysterieuze virus, nu genezen is). In de herfst en de lente maken ze de muren schoon en natuurlijk de gordijnen en draperieën.

Ze vertelt me over de Ramadan, die heel speciaal belooft te worden.

Vrijdag is voor haar een dag van meditatie, waarbij ze de Koran leest en mediteert; haar man gaat naar de moskee. Ik denk aan onze zondagen vroeger, toen we onze beste kleren aantrokken om naar de mis te gaan en ’s middags naar de Salut  gingen.

Als ik haar vertel dat ik de druiven heb gewassen die ik van een buurvrouw had gekregen – zij had er een heel blad vol van; uit beleefdheid had ik ze moeten weigeren, maar ik kon het niet laten – en ze dus met chloor heb gewassen, geeft zij mij een iets beschaafdere manier om dat te doen, namelijk ze te weken in water met citroenzout.

Zij legt de extra rode kraan in de keuken nog eens uit: die loopt tot één uur ’s middags en het water komt uit een bron. De rest van uw water wordt opgeslagen in uw eigen tank en zou minder goed zijn.

Volgende week zal ik het korter houden, in het instituut moet je werken.

Aani Rousenz

Zondag, 29 Sept. 02

7:20 a.m.

De klassen

Ik ga eindigen in de gewichtsverlies klasse. Ik heb het Awal-boek uitgeleend gekregen (de eerste les, de vorige was de voorbereidende), en op het eerste gezicht zou het bespreekbaar moeten zijn, behalve dat ik op dit moment absoluut geen idee heb hoe ik fatsoenlijk moet spreken, zelfs helemaal niet. Vandaag ga ik alleen ’s avonds uit, ik besteed de dag aan studeren.

De schoonmaker

Gisteren kwam de vriend om me aan hem voor te stellen.

Heb je ooit die Witte Tornado reclame gezien? Ik heb nog geluk. Het is hem. In een mum van tijd was alles schoon: gordijnen gewassen en weer op hun plaats gezet, ramen gewassen, enz. En, deze man is schattig. Ik blijf me verbazen over de zachtmoedigheid van de Syriërs die ik ontmoet, een zachtmoedigheid die niet goed past bij het beeld dat in het buitenland van hen wordt geschetst.

De Bank

Toen mijn geld op was, ging ik onlangs met bonzend hart naar de bank waar ik een rekening in euro’s had geopend. Al die papieren die ik blindelings had ondertekend (in afwezigheid van de vriend), wat stond erin?

Men had mij verzekerd dat ik euro’s kon pinnen, maar ik geloofde het maar half. Maar dat is wat er gebeurd is. Ik vertrok met briefjes in onze valuta. Eigenlijk, Syrische pond zou genoeg zijn geweest, maar ik wilde het systeem testen. Nee, ik vind het niet leuk om geld te wisselen op de zwarte markt. Het is het niet waard.

Bij de bank is een groot deel van het personeel vrouwelijk. Deze vrouwen dragen de hijab en zijn gekleed in een jas die in de zomer behoorlijk warm moet zijn. Ik denk dat ze airconditioning hebben.

Het weer

35° gisteren; het is heet, maar droog. Mijn welzijn komt ook door deze hitte; ik breng van dag tot schemering door in het nabijgelegen park. Er zijn verschillende ambassadeurswoningen in dit gebied, vertelt Suzanne me, wat kan verklaren waarom de mensen niet erg vriendelijk zijn; ik ben in Mezze, maar dan het gedeelte tussen de populaire Mezze djebel en de chiquere Mezze sharqui waar het Instituut is gevestigd. Ik zit ver van het centrum, maar met een servis of een taxi ben ik er zo. Het voordeel is dat ik naar de les kan lopen.

Greta koos voor Bab Touma, in de buurt van de oude stad, dat meer “oosters” is, maar waar naar mijn smaak iets te veel studenten zijn.

De maag

Je moet niet zomaar iets of ergens eten als je hier aankomt. Ik heb eindelijk een oorzakelijk verband vastgesteld tussen ingeblikte aubergine gevuld met pistachenoten en je weet wel wat. De enige remedie als je weg moet, een immodium; en als je thuis blijft: rijst met het kookvocht en bananen. Dat is voor een eenvoudige zaak. Ik hoop niet dat ik u de remedies kan geven voor een ingewikkelde zaak.

De inventaris loopt ten einde

Ik kan u nog spreken over films, forget it, behalve dat er elk jaar een festival zou zijn in de Chams (een groot hotel); over de Syrische televisie, de enige die ik op het ogenblik kan ontvangen (met de Marokkaanse en de Algerijnse evenals een zender die Nil heet) die soms goede programma’s uitzendt, met name de uitzending van het festival van de Zijderoute vanuit Palmyra en merkwaardig genoeg, nieuws in het Hebreeuws.De Vriend komt mijn satelitte schotel repareren zodat ik Al Jazeera en zelfs CNN kan ontvangen.

Ik weet niet wat er gaande is in de wereld. Ik begrijp dat Bush zijn oorlogsplannen niet opgeeft. Ik kon nieuws krijgen in het Engels of Frans, maar je moet de tijden kennen.

De foto’s

Ja, er zullen er zijn, Pascal, maar geef me de tijd om de mensen uit te leggen dat ze voor het internet zijn; niet iedereen zal het daarmee eens zijn. In de tussentijd ga ik vragen of ik de hammam mag fotograferen.

Ik begon te werken aan mijn onsterfelijke vers in het Arabisch; het klinkt niet erg goed. J

Over twee dagen, de eerste schooldag! Morgen, de hammam, spinnen.

Maandag, 30 Sept. 02

Mijn zondagstudie werd onderbroken door een telefoontje uit het hotel: twee brieven voor jou.

Nieuw gevonden vreugden

s Morgens had Paris me gebeld: het is een plezier om de hele week te wachten op een telefoontje, hoe kort ook. We vertellen elkaar alleen het essentiële.

Het genoegen een brief te ontvangen, hem snel te lezen, op het gebruikelijke terras te gaan zitten en hem steeds weer te lezen. Dat is me al heel lang niet meer overkomen.

Op het internet ontving ik 200 berichten per dag, waar ik dan doorheen galoppeerde, en als er dan toevallig één tussen zat dat mijn aandacht verdiende, dan kopieerde en plakte ik dat en beantwoordde het punt voor punt, maar dat is niet hetzelfde als een brief.

Op het terras ontmoet ik een homo koppel dat heel charmant blijkt te zijn. Ze zijn Frans en ook verliefd op Damascus.

Ik stop bij Zak’s, mijn kruidenhandelaar, en hij heeft een grote verrassing voor me in petto. Zijn winkel is een smalle gang, zeer overzichtelijk, aan het einde waarvan zich de kassa, een stoel en de airconditioning bevinden. Hij nodigt me uit voor een kop koffie, gaat op een kruk zitten en speelt – het kan niet op – mijn absolute lievelingsmelodie “when I am laid in earth” van Purcell (Dido and Aeneas). Niet alleen dat, maar hij leent me de tape.

Mijn muziek is een van de enige dingen die ik mis.

Ik denk dat ik hierheen verhuis. Ik voel me zo perfect in orde.

Geen Turks bad vandaag. Ik studeer.

Firas Kontar op FB

Vandaag zal Fayez SARAH getuigen tijdens het proces tegen Anwar Raslan, een officier van het Syrische regime die beschuldigd wordt van misdaden tegen de menselijkheid, dat in Koblenz, Duitsland, wordt gehouden.

Fayez is een Syrische journalist die verschillende keren in de gevangenis heeft gezeten, de eerste keer in 2008 omdat hij een artikel had geschreven waarin hij opriep tot de vrijlating van politieke gevangenen, in het bijzonder van degenen die de Verklaring van Damascus hadden ondertekend, een tekst waarin werd opgeroepen tot een vreedzame verandering van het bestuur in Syrië en een politieke opening van het land.

Na het begin van de revolutie werden twee van Fayez’ kinderen in 2012 gearresteerd door handlangers van Assad omdat ze demonstreerden tegen het regime. Ze werden een paar maanden later vrijgelaten, maar zijn zoon Wissam (foto) werd in januari 2013 opnieuw gearresteerd. Omdat hij actief gezocht wordt door het Assad regime, wordt Fayez gedwongen Syrië te verlaten.

Op 14 januari 2014 verneemt hij vanuit zijn ballingsoord Istanbul van de dood van zijn zoon onder foltering via een telegram van de militaire politie waarin zijn dochter, die in Damascus is gebleven, wordt gevraagd naar het detentiecentrum van de militaire politie te gaan om het lichaam van Wissam op te halen. Maar om het lichaam van de overledene terug te krijgen, wordt de familie gedwongen een document te ondertekenen dat aangeeft dat Wissam gedood werd door “terroristen”…

Als ik eraan denk dat Fabrice Balanche, tijdens een debat dat ik met hem had op France Culture, de “tegenstanders van buiten” de oppositie van het Hotel en het Paleis heeft durven noemen, terwijl de overgrote meerderheid onder dwang de barbaarsheid van het regime is ontvlucht en alles heeft achtergelaten, dan zeg ik tegen mezelf dat Balanche’s plaats, net als die van Thierri Mariani of Regis le Sommier, in dezelfde kooi is als die van Anwar Raslan in Koblenz wegens medeplichtigheid aan misdaden tegen de menselijkheid.

Assad liet de islamisten in 2011 vrij uit zijn gevangenissen om ze te vervangen door intellectuelen, studenten, artsen, activisten… allemaal pacifisten. Velen zijn gestorven en anderen sterven in de gevangenis, en sommigen blijven beweren dat degene die het terrorisme aanwakkerde een bolwerk tegen barbarij is.

Zo’n zeventig mensen lieten in 2020 het leven in de Brusselse straten. Als eerbetoon aan hen nodigt het Collectief Straatdoden woensdag alle Brusselaars uit tot een minuut stilte om 11 uur. Zowel online als bij de symbolische boom op het Albertinaplein kan je naar audiogetuigenissen luisteren. Want achter dat cijfer gaan allemaal menselijke verhalen schuil, zoals die van Patrick, Robert en Marcellin.LEES OOK 

Campagne ‘Geen brol rond mijn bol’ gaat van start

“Het moet gezegd dat de lockdown de situatie van daklozen bijzonder moeilijk heeft gemaakt”, aldus het Collectief Straatdoden. Hun missie bestaat erin Brusselse straatbewoners een waardig afscheid te geven. Voor vijftien van de overledenen in 2020 maakte de gezondheidscrisis dat onmogelijk.

Om de straatbewoners te herdenken, nam het Brussels dichterscollectief een voorgelezen tekst op voor elke overledene die op woensdag 5 mei geëerd worden. Die kan je beluisteren via een QR-code op de symbolische boom of via de website van het Collectief Straatdoden. Ook wordt voor elke overledene een vogel van plexiglas in de boom gehangen, gemaakt door het creatief atelier van opvangcentrum De Hoeksteen.

De muzikant van de Bockstaelwijk

Een van die vogelkunstwerkjes is voor de 52-jarige Patrick, een gekende dakloze muzikant uit Laken. De man, die door buurtbewoners weleens ‘Johnny’ werd genoemd naar Johnny Cash, overleed eind oktober. “Het doet me pijn dat hij op deze manier gestorven is”, vertelt zijn neef Rosario, “alleen op straat, als een dier.”

Patrick en Rosario waren praktisch buren. “Al had hij geen huis. Zijn moeder – mijn grootmoeder – woonde vlakbij ons in Laken, dus hij kwam hier dagelijks langs. Veel mensen kenden hem hier ook in de Bockstaelwijk, hij was graag gezien, ook door de lokale politie”, vertelt hij geëmotioneerd. Zo kreeg hij enkele jaren geleden een gitaar cadeau van een bevriende inspecteur toen zijn eigen instrument gestolen werd. “Af en toe mocht hij in ook het commissariaat overnachten, de agenten hadden een goede verhouding met hem.”

In de dertig jaar dat Patrick op straat leefde, was hij onafscheidelijk van zijn caddy, gitaar en vooral: zijn honden. “Hij heeft altijd een hond gehad. Zijn laatste hond, Max, was als een zoon voor hem.” Af en toe sliep hij in de metro, of bij vrienden. “Doordat hij zo geliefd en gekend was, hielpen veel mensen hem. Maar de duisternis en demonen namen hem toch van ons af.”

Enkele jaren voor zijn dood, werd Patrick afstandelijker. “Mijn oom had een groot hart en was een heel lieve man; altijd klaar om mensen te helpen. Hij hield zich bijvoorbeeld bezig met het repareren van mobilettes en fietsen van mensen uit de wijk. Maar hij had ook donkere periodes, waar hij sinds enkele jaren helaas terug in was beland. Dan leek hij kwaad en gefrustreerd met de wereld.”

Patrick uitte vaak zijn wens om zijn oude moeder terug op te zoeken, die weg uit Brussel was getrokken om aan de Franse grens te gaan wonen. “Hij dacht dat het hem zou helpen; veranderen van omgeving en van leven. Maar dat is er niet meer van gekomen”, betreurt Rosario.

De eeuwige militair

Ook het overlijden van Robert (64) kwam vrij plots, aldus Marie-Alice Janssens van woonbegeleiding Puerto, een initiatief van CAW Brussel en de vzw Huis van Vrede dat ex-straatbewoners een begeleiding aan huis aanbiedt. “Robert leefde voor structuur eens hij een dak boven zijn hoofd had. Elke week deed hij op dezelfde dag zijn boodschappen, op donderdag ging hij naar de markt en elke laatste vrijdag van de maand trok hij naar de slachthuizen. Ook de dienst familiehulp en onze dienst kwamen op een vaste dag. Hij grapte dan altijd dat hij me boetes zou geven als ik nog maar een minuutje te laat kwam. Toen hij begin mei de deur niet opende, wist ik dus meteen dat het niet goed zat.”

Bij Robert moeten we ons een kleine, struise man met een baard en een mank loopje voorstellen, vaak gekleed in legerkledij. “Hij had heel goede herinneringen aan zijn legerdienst, dat is altijd een deel van zijn leven gebleven. Op 21 juli (de nationale feestdag, red.) ging hij steeds iets kopen van de militaire diensten: een t-shirt, een paar botten, een slaapzak…”

“Al had hij niet veel, Robert wou ons toch altijd bedanken, met een doos koekjes of een sjaal van de markt”MARIE-ALICE JANSSENS, WOONBEGELEIDING PUERTO

Rond zijn twintigste zette Robert zijn legerdienst stop na het overlijden van zijn vader. “Sindsdien heeft hij altijd samengewoond met zijn moeder. Toen zij hun woning verloren, kwam ik voor het eerst met hen in contact”, herinnert Janssens zich. Toen ook zijn moeder stierf, kwam Robert er alleen voor te staan en belandde hij op straat. “Door zijn verstandelijke beperking had hij nooit een job gehad of geleerd om voor zichzelf te zorgen. Hij kwam in contact met de straathoekwerkers van Diogènes, die hem naar Puerto brachten. Sinds 2009 had hij er een woning en alle bijkomende begeleiding.”

Of Robert aan corona overleed, is nooit duidelijk geweest. “Ik vermoed dat hij geen perfecte gezondheid had, maar hij wou vaak geen dokter zien”, legt Janssens uit. “De enige reden dat hij zijn laatste huisarts wel toeliet, was omdat ze een gedeelde passie hadden voor fietsen. Robert fietste soms helemaal tot Charleroi, omdat daar een tante van hem woonde. Ook van schilderen en filmklassiekers kijken, kon hij echt genieten.”

Janssens herinnert zich Robert vooral als een heel dankbaar persoon. “Al had hij niet veel, hij wou ons toch bedanken. Met een doos koekjes, of een sjaal van de markt.”

De militant in hart en nieren

Een persoon die vooral wou geven, zo spreken velen die hem kenden ook over Marcellin, die net geen zeventig was toen hij afgelopen juni het leven liet. “Hij was begaan met van alles en nog wat. Geëngageerd voor zijn eigen gemeenschap, al had hij het zelf moeilijk”, zegt Kris Roels van ATD Vierde Wereld, een internationale beweging voor armoedebestrijding waar Marcellin vrijwilliger was.

“Hij volgde bij ons onder andere de vergaderingen van het Steunpunt Armoedebestrijding. Dan gebeurde het weleens dat hij in slaap viel, omdat hij een helse nacht achter de rug had.”

Zelf opgegroeid in armoede en als straatbewoner wist Marcellin als geen ander welke zaken mensen in zijn situatie bezighouden. Daarom nam hij deel aan de Volksuniversiteit, een initiatief van ATD Vierde Wereld waar mensen met armoede-ervaring dialogeren over maatschappelijke thema’s. “Hij wou echt iemand zijn, iets betekenen. En als ervaringsdeskundige wist hij meer dan wie dan ook op het bureau. We herinneren ons hem vaak als een grappenmaker, maar over deze zaken was hij heel serieus.”

Ook bij de jaarlijkse Zinneke Parade was Marcellin een graag geziene gast. “Hij was er graag bij, maar moest het zich wel herinneren”, lacht Roels. “Dat was soms moeilijker doordat hij constant bezig was met overleven, natuurlijk.”

Kort voor zijn dood belandde Marcellin in het ziekenhuis. Daarvan herstelde hij vrij snel, maar niet veel later deden hartproblemen hem toch de das om. Hij laat drie dochters en twee zussen na. “En zijn eigen appartement, dat hij na al die jaren eindelijk te pakken had…”, zucht Roels. “Helaas heeft hij er niet lang van kunnen genieten.”Reageer

Bron

De wreedheid, de onmenselijkheid, het monstruositeit van het Syrische regime

Gisteren, vrijdag 23 april 2021, overleed Nabil Ghaleb Khair (foto) op 54-jarige leeftijd in de gevangenissen van Assad na meer dan dertig jaar opsluiting, waarvan twintig jaar in de hel van de Saidnaya-gevangenis.Nabil is geboren in 1967 in de stad Al-Qanawat, ten noorden van de stad Sweida, de regio waar ik vandaan kom.

Zoals veel jongeren in de regio werkte Nabil in Libanon om zijn familie te helpen, en het was in Libanon dat hij op 4 juni 1991 door de inlichtingendiensten van het Syrische regime werd gearresteerd. Hij werd al snel overgebracht naar een van de ergste detentiefaciliteiten, de zogenaamde Palestine Branch in Damascus, waar hij ongeveer zes maanden verbleef, gedurende welke periode hij werd gemarteld, verscheidene tanden verloor en zijn kaak gebroken werd.

Nabil werd nooit in staat van beschuldiging gesteld, er werd geen duidelijke beschuldiging geuit, hij werd gearresteerd op basis van een rapport dat was geschreven door een agent van Assad, het sinistere moukhabaratequivalent van de Stasi. Hij werd door een militaire rechtbank zonder de aanwezigheid van een advocaat ter dood veroordeeld, waarna het vonnis werd omgezet in levenslange gevangenisstraf.

Nabil kreeg niet de kans zich te verdedigen of een advocaat in de arm te nemen, en hij kon gedurende de “onderzoeks- en procesperiode” geen contact opnemen met zijn familie. Na het proces werd hij overgebracht naar de Saidnaya-gevangenis, waar hij tot 2005 veertien jaar zonder bezoek heeft doorgebracht.

Met het begin van de Syrische revolutie heeft het regime de Saidnaya gevangenis leeggehaald van voormalige gevangenen om demonstranten te sturen, Nabil is toen overgeplaatst naar de centrale gevangenis van Sweida op 25 juni 2011, hij is daar gebleven tot zijn dood gisteren.Dit is hoe het anti-imperialistische paradijs van Assad altijd is geweest, jonge mensen zonder toekomst worden gedwongen om als arbeiders in het buitenland te gaan werken en zelfs als ze hun land verlaten en het aan de Assads overlaten zijn ze niet veilig voor diens tirannie.

Nabil heeft meer jaren in de gevangenis doorgebracht dan Mandela, zonder duidelijke reden. Zijn enige ervaring was armoede, waardoor hij gedwongen werd in Libanon te gaan werken, als gevolg van de overname van de staat door een maffiaclan die als enig doel heeft zichzelf te verrijken, en vervolgens tot zijn dood te worden gemarteld in de kerkers van Assad. Moge hij rusten in vrede.

 Daniel Crabeels op FB

Gustave Flaubert schreef ooit dat ” haat een deugd is ” ,en ik wil deugdzaam zijn als Flaubert , die zich al heel jong op zijn domein terugtrok , met diep misprijzen voor een schabouwelijke samenleving . De tijd in dewelke hij leefde was ook niet van de poes en hij putte zich herhaaldelijk uit in ellenlange Pantagrueleske opsommingen om de sfeer rondom hem te beschrijven .

Ik ga dit niet doen . De toestand is duidelijk . Wie kan je haten in deze ? . De oorzaak is neutraal , de meeste mensen zijn onschuldig , maar de nonchalance waarmede wij ons door de neoliberale principes in de doeken hebben laten doen , en de wijze waarop de geesten gemanipuleerd geworden zijn , ja gemasseerd zijn geworden, omdat het kaderde in een absurd groeipatroon , voeren ons recht naar de afgrond .

Indien we dit patroon niet doorbreken en er niet in slagen een nieuw waardepatroon in te voeren , dan zullen deze en hierna volgende epidemiëen niet enkel het leven op aarde vernietigen , maar ons bestaan , zeer moeilijk en onzeker maken , … en de wereld tot een chaotisch schouwtoneel herleiden .

Wie wil dit zijn kinderen ,in mijn geval stiefkinderen, andere preferees en kleinkinderen aandoen ? Het is dus de hoogste tijd om aan de alarmbel te trekken . De machinisten en de begeleiders van de trein naar de toekomst , moeten zorgvuldig gekozen worden . Daartoe kunnen behoren zij die deze crisis beheerden, maar ook en vooral zij die duidelijke visies hebben op de toekomst , waarbij hun aandacht vooral zal moeten uitgaan naar overbevolking , klimaat , natuur en bestrijding van de armoede op wereldschaal .

Dan zal mijn haat als vanzelf veranderen in vertrouwen en verwondering over de flexibiliteit van de mensheid en haar inventiviteit om eindelijk de reeds lang gekende oorzaken van ellende in deze wereld aan te pakken.

Zoals wijlen Ulrich Libbrecht stelde , moeten we ” burgers van de wereld “. worden om dit te klaren en kunnen we ons niet langer laten inpakken door winstbejag , nationalisme en populisme . Misschien moeten we beginnen met een omgekeerd cijnskiesstelsel , waarbij boven een bepaald vermogen en inkomen , elke zeggingskracht wordt gereduceerd . Een wereldregering van de ” integeren ” , ” deugdzamen ” , ” empathische leiders ” .

Ik hoop dat ik niet vol haatgevoelens wakker word van deze mooie droom . Want zo veel tijd is er niet meer en heb ik niet meer . Ik hoop dat mijn papegaai de boodschap verder verspreidt .Die van Flaubert werd befaamd . Het gaat niet om mij , noch om mijn papegaai , maar om de boodschap .
De wereld verandert slechts in geval van nood , als een algemeen sociologische toestand de tijd rijp maakt . In de jaren zestig en zeventig zongen wij ” The times they are a changing “, geïnspireerd door Joan Baez , Bob Dylan en ja hoor Simon Vinkenoog … en nog vele anderen . Daar is niets van terecht gekomen , dat huidige crisis kon tegenhouden , ondanks vele parallelle ontwikkelingen . Ik denk dat nu de tijd gekomen is om de kern van het probleem aan te pakken .

Dat begint met de ootmoedige erkenning dat de mens niet de heerser is van de natuur , maar er onderdeel van is , en dat hij dit steeds voor ogen moet houden en een einde moet stellen aan dit kwalijke paradigma, dat door vele dommeriken geprogageerd en in stand gehouden wordt tegen beter weten in . Dat is de eerste filosofische stap die zich onmiddellijk in een andere verhouding mens – wereld moet vertalen . Dat is éénvoudig en helemaal niet moeilijk . Boodschappen moeten duidelijk en éénvoudig zijn . Dat heeft Ulrich Libbrecht me geleerd , samen met de wijsheid van dit niet over te laten aan anderen , of diegenen die de problemen creëerden , want die zijn niet in staat ze op te lossen , laat staan dat ze dat al zouden willen, en niet zouden willen terugkeren naar het vroegere normaal. ” Debout les crabes , la marée monte “

Al zes jaar in Oostende. Het word tijd om een evaluatie te maken.