Ik moet toegeven dat ik de laatste tijd niet altijd even vrolijk ben, maar als ik naar het nieuws kijk neemt mijn vertrouwen in de mensheid zienderogen af. Zo bereikte me het nieuws dat ruim veertig procent van de artsen de behandeling wil kunnen weigeren aan patiënten met een ongezonde leefstijl, zeker als die leefstijl bijdraagt aan de aandoening waarvoor behandeling gevraagd wordt.
Zonder empathie is de zorg mank
Blijkbaar zien, in navolging van politici, nu ook artsen de leefstijl als volstrekt vrije keuze. In deze visie zijn niet alleen het leven en het lichaam maakbaar, maar zijn de burger of de patiënt er ook persoonlijk verantwoordelijk voor en dus schuldig aan als het niet goed gaat.
Om te beginnen is dit wetenschappelijk aanvechtbaar: keuzes worden grotendeels onbewust gemaakt. Omgeving, marketing en persoonlijke omstandigheden zoals stress spelen een zeer grote rol in het keuzenproces. Keuzes worden altijd gemaakt in een context en de mate waarin mensen deze kunnen beïnvloeden is maar heel beperkt. Daarbij kan er weliswaar een statistisch verband zijn tussen leefstijl en aandoening, maar op individueel niveau is dit niet altijd bewijsbaar, laat staan dat er van een echte vrije keuze en dus schuld sprake is. Statistische gegevens mogen nooit naar individueel niveau worden vertaald. Maar los daarvan: een arts die zijn patiënt veroordeelt, kan niet meer helpen en kijkt niet meer naar de mens achter de ziekte.
Oostende 